מחלת ה״יאירים״- פוליטיקאים מסוכנים למדינת ישראל?

בזירה הפוליטית הישראלית הנוכחית, שתי דמויות בולטות, יאיר גולן ויאיר לפיד, הפכו לדמויות מרכזיות של מחלוקת. שניהם הואשמו בניסיונות לערער את המדינה בדרכים שונות, מה שעורר ויכוח ודאגה משמעותיים.

יאיר גולן, לשעבר סגן הרמטכ"ל, ידוע בהערותיו השנויות במחלוקת בעת שירותו במדים, שם זיהה באופן ידוע לשמצה "תהליכים" המזכירים תקופות היסטוריות אפלות. לאחרונה, גולן עלה לכותרות שוב עם איום ישיר על מפכ"ל המשטרה, ניצב דני לוי. בפתח ישיבת הסיעה שלו בכנסת, הצהיר גולן: "נאמנות לנתניהו על חשבון החוק היא עבירה פלילית חמורה.

תפסיקו לפני שיהיה מאוחר מדי. ביום שאחרי הממשלה הנוכחית, האמת תצא לאור - ואם יהיה צורך, נבוא איתכם חשבון גם כן". הצהרה זו עוררה תמיהות וחששות לגבי גבולות השיח הפוליטי בישראל. הרעיון שיו"ר מפלגה מאיים על מפכ"ל משטרה נתפס בעיני רבים כחציית קו מסוכן.

מבקרים טוענים שהרטוריקה של גולן עלולה להסית לאלימות, כאשר החשש הוא שאנשים מסוימים עשויים לפרש את דבריו כקריאה לפעולה נגד לוי. העובדה שגולן החזיק בתפקיד בכיר בצה"ל רק מגבירה את החששות הללו, עם שאלות לגבי הערכים והתפיסות שהוא אולי הטמיע בחיילים שתחת פיקודו.

מצדו השני של הקשת הפוליטית, יאיר לפיד, ראש האופוזיציה הנוכחי וראש הממשלה לשעבר, גם הוא נמצא במרכז המחלוקת. בנאום נלהב בהפגנה נגד הממשלה בקפלן, הכריז לפיד: "אנחנו הרוב, ביבי לא באמת מתחזק, זה הנדסת תודעה, לקואליציה בקושי יש 50 מנדטים, העם לא איתם, אין בחירות כי הם פוחדים פחד מוות, הם יודעים שיש לנו רוב מוחלט בכל סקר, זו ממשלה חולה, אתם רוצים מלחמה? תקבלו מלחמה". נאומו ספג ביקורת על הטון התוקפני שלו ועל טענות שנתפסות כמנותקות מהמציאות.

טענתו של לפיד שצידו מייצג את הרוב אותגרה על ידי יריבים הטוענים שהממשלה הימנית הנוכחית נבחרה באופן דמוקרטי ומחזיקה ברוב. הם טוענים שהרטוריקה של לפיד היא מפלגת ומביאה למאבק ולמחלוקת בקרב הישראלים. סוג כזה של שפה, לטענתם, עלול להוביל להתקוממות אזרחית.

ישנה תחושה בקרב חלקם שאילו מנהיג ימני היה משמיע אמירות דומות, היו מתקיימות חקירות מהירות בגין הסתה על ידי המשטרה והשב"כ, וסיקור תקשורתי נרחב. סטנדרט כפול נתפס זה עורר האשמות בצביעות ובמשוא פנים באופן שבו מנוטרת ומדווחת הרטוריקה הפוליטית בישראל.

המונח "מחלת היאיר" צץ כדי לתאר את הגישה הפוליטית שננקטה על ידי גולן ולפיד. מבקרים טוענים ששתי הדמויות הללו סטו משיח פוליטי לגיטימי ומשתמשים ברטוריקה מתסיסה כדי להשיג את מטרותיהם. יש קריאה לנקוט באמצעים משפטיים כדי לטפל בפעולותיהם ולהחזיר סביבה פוליטית מכבדת ובנויה יותר.

המתח הפוליטי בין דמויות אלו ומבקריהם מדגיש את הפילוגים העמוקים בחברה הישראלית. השימוש בשפה פרובוקטיבית ובאיומים העלה אזעקות לגבי הפוטנציאל לאלימות ולשחיקה של נורמות דמוקרטיות. כאשר ישראל מנווטת במים הפוליטיים הסוערים הללו, הצורך בשיח אחראי ושקול הופך להיות חיוני יותר ויותר.

في المشهد السياسي الإسرائيلي الحالي، هناك شخصيتان بارزتان، يائير جولان ويائير لابيد، أصبحتا محط جدل كبير. كلاهما متهم بمحاولة تقويض الدولة بطرق مختلفة، مما أثار نقاشًا كبيرًا وقلقًا.

يائير جولان، النائب السابق لرئيس الأركان، معروف بتصريحاته المثيرة للجدل أثناء ارتدائه الزي العسكري، حيث أشار بشكل سيء السمعة إلى "عمليات" تذكّر بفترات تاريخية مظلمة. مؤخرًا، عاد جولان إلى عناوين الصحف بتهديد مباشر لمفوض الشرطة، المفتش العام داني ليفي. في افتتاح اجتماع فصيله في الكنيست، قال جولان: "الولاء لنتنياهو على حساب القانون جريمة جنائية خطيرة. توقفوا قبل فوات الأوان. في اليوم التالي للحكومة الحالية، ستنكشف الحقيقة - وإذا لزم الأمر، سنحاسبكم أيضًا." هذا التصريح أثار الدهشة والقلق حول حدود الخطاب السياسي في إسرائيل. فكرة أن رئيس حزب يهدد مفوض الشرطة تُعتبر لدى الكثيرين تجاوزًا لخطوط حمراء خطيرة.

يجادل النقاد بأن خطاب جولان قد يحرض على العنف، مع مخاوف من أن بعض الأفراد قد يفسرون كلماته كدعوة لاتخاذ إجراءات ضد ليفي. حقيقة أن جولان شغل منصبًا رفيعًا في الجيش الإسرائيلي تزيد من هذه المخاوف، مع تساؤلات حول القيم والتصورات التي قد يكون قد غرّسها في الجنود الذين قادهم.

من الجانب الآخر من الطيف السياسي، يائير لابيد، زعيم المعارضة الحالي ورئيس الوزراء السابق، كان أيضًا في مركز الجدل. في خطاب ناري في تظاهرة مناهضة للحكومة في كابلان، قال لابيد: "نحن الأغلبية، بيبي لا يزداد قوة حقًا، هذا هندسة عقلية، التحالف بالكاد لديه 50 مقعدًا، الناس ليسوا معهم، لا توجد انتخابات لأنهم خائفون حتى الموت، يعرفون أن لدينا أغلبية مطلقة في كل استطلاع، هذه حكومة مريضة، تريدون حربًا؟ ستحصلون على حرب." تم انتقاد خطابه لنبرته العدوانية وادعاءاته التي تُعتبر بعيدة عن الواقع.

تأكيد لابيد أن جانبه يمثل الأغلبية تم تحديه من قبل المعارضين الذين يجادلون بأن الحكومة اليمينية الحالية انتُخبت ديمقراطيًا وتملك الأغلبية. ويؤكدون أن خطاب لابيد يسبب الانقسام ويزيد من الفتنة بين الإسرائيليين. هذا النوع من اللغة، على حد قولهم، قد يؤدي إلى اضطرابات مدنية.

هناك شعور بين البعض أنه إذا أدلى زعيم يميني بتصريحات مماثلة، فستكون هناك تحقيقات سريعة بتهمة التحريض من قبل الشرطة والشاباك، وتغطية إعلامية واسعة. هذه المعايير المزدوجة المفترضة أججت الاتهامات بالنفاق والتحيز في كيفية مراقبة الخطاب السياسي وتغطيته في إسرائيل.

ظهر مصطلح "مرض يائير" لوصف النهج السياسي الذي يتبعه جولان ولابيد. يجادل النقاد بأن هاتين الشخصيتين انحرفتا عن الخطاب السياسي المشروع ويستخدمان اللغة التحريضية لتحقيق أهدافهما. هناك دعوات لاتخاذ إجراءات قانونية للتعامل مع أفعالهما واستعادة بيئة سياسية أكثر احترامًا وبناءً.

التوتر السياسي بين هؤلاء الشخصيات ومنتقديهم يسلط الضوء على الانقسامات العميقة داخل المجتمع الإسرائيلي. استخدام اللغة الاستفزازية والتهديدات أثار قلقًا بشأن احتمال حدوث عنف وتآكل المعايير الديمقراطية. مع مرور إسرائيل عبر هذه المياه السياسية المضطربة، تصبح الحاجة إلى خطاب مسؤول ومتوازن أكثر إلحاحًا.